Dość nieprzewidzianie, także dla samego producenta, „osiemnastka” znalazÅ‚a najwiÄ™ksze uznanie odbiorców w odmianach użytkowych, jako maleÅ„ki furgon bÄ…dź pojazd skrzyniowy. Najprawdopodobniej przyczynÄ… takiego stanu rzeczy byÅ‚a równolegÅ‚a do rynkowego debiutu 418-tki, pierwsza istotna modyfikacja modelu 420, nazwanego odtÄ…d oficjalnie Popularem. Wzmocnione podwozie, opcjonalny mechanizm różnicowy osi napÄ™dzanej i 22 KM mocy, przy symbolicznej różnicy ceny, uÅ‚atwiaÅ‚y nabywcom podejmowanie decyzji. Po zakoÅ„czeniu produkcji maÅ‚ego, konkurencyjnego samochodu Aero 662, staÅ‚o siÄ™ jasne, że w ofercie producenta z Mladej Boleslavi jest miejsce na pojazd pozycjonowany poniżej Populara 420, jednak niekoniecznie bÄ™dÄ…cy taÅ„szym wykonaniem jego koncepcji konstrukcyjnej.

W ten sposób, jeszcze w 1934 roku nabraÅ‚y rumieÅ„ców dziaÅ‚ania zwiÄ…zane z projektem 215, tkwiÄ…cym swymi zarysami jeszcze w sezonie poprzednim. PrzypominajÄ…c ówczesnÄ… nomenklaturÄ™ nazewnictwa marki, pierwsza cyfra z oznaczenia modelu odnosiÅ‚a siÄ™ do liczby cylindrów silnika, dwie kolejne, tworzÄ…ce liczbÄ™ przybliżonÄ… jego moc, wyrażonÄ… w KM.

Zatem nowa, maÅ‚a ŠKODA, miaÅ‚a otrzymać silnik dwucylindrowy, o mocy okoÅ‚o 15 KM. Podwozie z centralnÄ… rurÄ… noÅ›nÄ… postanowiono zachować, możliwie korygujÄ…c jego masÄ™ i zmniejszajÄ…c rozstaw osi do 2100 mm. ZwartÄ… skrzyniÄ™ biegów umieszczono w zespole osi tylnej wraz z przekÅ‚adniÄ… gÅ‚ównÄ…. NajwiÄ™ksze novum stanowiÅ‚ jednak silnik – czterosuwowy, widlasty dwucylindrowiec, chÅ‚odzony powietrzem wymuszanym przez pokaźny wiatrak wentylatora. Tak skomponowany ukÅ‚ad napÄ™dowy zajmowaÅ‚ symbolicznÄ… ilość miejsca, rysowaÅ‚y siÄ™ zatem szanse stworzenia caÅ‚kiem obszernego pojazdu o dÅ‚ugoÅ›ci caÅ‚kowitej nieprzekraczajÄ…cej 3400 mm (obecna ŠKODA CITIGO – 3563 mm). Pierwsze szkice powstaÅ‚y wiosnÄ… 1935 roku.

Pierwsze, funkcjonujÄ…ce prototypy tzw. ludowego samochodu, nazwanego z czasem Sagitta, zbudowano w roku 1936. Do roku 1938 powstaÅ‚o ich Å‚Ä…cznie najprawdopodobniej siedem – w różnych odmianach nadwoziowych. Jak to pojazdy próbne, różniÅ‚y siÄ™ także pomiÄ™dzy sobÄ… m.in. ksztaÅ‚tem wykroju drzwi czy też bÅ‚otników tylnych.

Podstawowym wariantem miaÅ‚ być dwudrzwiowy, czteromiejscowy TUDOR, zaÅ› atrakcyjne uzupeÅ‚nienie oferty stanowić miaÅ‚y odmiany coupe z ukÅ‚adem siedzeÅ„ 2+2 oraz kabriolet z analogicznie konfigurowanym wnÄ™trzem. Co ciekawe, wÅ›ród pojazdów badawczych najwiÄ™cej powstaÅ‚o odmian coupe – i wÅ‚aÅ›nie taka zachowaÅ‚a siÄ™ do dziÅ›, stanowiÄ…c mocny punkt imponujÄ…cych zbiorów muzeum fabrycznego marki. Od ostatniego z wÅ‚aÅ›cicieli zostaÅ‚a odkupiona już w roku 1973, rozlegÅ‚a i trwajÄ…ca kilkanaÅ›cie miesiÄ™cy renowacja przebiegaÅ‚a natomiast w latach 2008-2009.

Projekt SAGITTA otrzymaÅ‚ wewnÄ™trzne oznaczenie Typ 911. Mimo bardzo obiecujÄ…cych wyników prób drogowych prototypów – zwÅ‚aszcza w obszarach wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci jezdnych i ekonomiki eksploatacji, ostatecznie nie wszedÅ‚ do produkcji seryjnej. Nie oznaczaÅ‚o to jednak wstrzymania prac nad pojazdem otwierajÄ…cym ofertÄ™ marki, zwÅ‚aszcza w okolicznoÅ›ciach nieustannej modyfikacji modelu Popular, skutkujÄ…cych zwiÄ™kszaniem jego rozmiarów i parametrów eksploatacyjnych.

Planowane miejsce SAGITTY zajÄ…Å‚ w ofercie marki POPULAR 995 Typ 937, nazywany potocznie „LiduškÄ…”. 3,8-metrowy pojazd otrzymaÅ‚ chÅ‚odzony cieczÄ…, czterocylindrowy silnik o mocy 22 KM i w latach 1938-42, a nastÄ™pnie 1946, powielono go w iloÅ›ci 1478 egzemplarzy.

Prototypy projektu SAGITTA fabryka odsprzedaÅ‚a Klientom indywidualnym – z pewnoÅ›ciÄ… minimum dwa staÅ‚y siÄ™ wÅ‚asnoÅ›ciÄ… pracowników fabryki w Mladej Boleslavi. W wiÄ™kszoÅ›ci byÅ‚y użytkowane do późnych lat 60. XX wieku.

Dane techniczne samochodu ŠKODA SAGITTA Typ 911, prototyp z 1936 roku, nadwozie coupe 2+2

silnik: widlasty, dwucylindrowy, czterosuwowy; bocznozaworowy SV, chÅ‚odzony powietrzem wymuszonym pracÄ… wentylatora; waÅ‚ korbowy podparty w dwóch punktach, napÄ™d rozrzÄ…du parÄ… kóÅ‚ zÄ™batych, umieszczony przed osiÄ… przedniÄ…
średnica cylindra: 80 mm, skok tłoka: 84 mm, objętość skokowa: 844 ccm
stopień sprężania: ?
zasilanie: gaźnik pojedynczy, poziomy Solex 26
moc maksymalna: 15 KM przy 3000 obr./min
instalacja zapłonowa: o napięciu 6 V, prądnica Scintilla 90 W, rozdzielacz zapłonu Scintilla
układ smarowania: ciśnieniowy
skrzynia przekładniowa: trzystopniowa, manualna, napęd z silnika przekazywany wałem umieszczonym wewnątrz centralnej rury nośnej, umieszczona w zespole osi tylnej (transaxle)
napÄ™d: kóÅ‚ tylnych, brak mechanizmu różnicowego
nadwozie: szkielet drewniany, poszycie z blach stalowych, wsparte na płycie podłogowej mocowanej do poprzeczek centralnej ramy rurowej, dwudrzwiowe typu coupe, układ siedzeń 2+2
podwozie: centralna rama rurowa, rozwidlona z przodu pod silnik, z poprzeczkami mocujÄ…cymi nadwozie
zawieszenie kóÅ‚ przednich: dwa poprzeczne resory piórowe, amortyzatory ramieniowe
zawieszenie kóÅ‚ tylnych: póÅ‚osie pÄ™dne wahliwe, poprzeczny resor piórowy
układ hamulcowy: mechaniczny, sterowany cięgłami, działający na wszystkie cztery koła, hamulce bębnowe obu osi
układ kierowniczy: przekładnia zębatkowa
ogumienie: 4,50 x 16 lub 5,75 x 16, obręcze stalowe, tłoczone z otworami
rozstaw osi: 2100 mm
rozstaw kóÅ‚: przednich i 1050 mm - tylnych
wymiary zewnętrzne: długość 3400 mm, szerokość 1320 mm, wysokość: 1420 mm
masa własna: ok. 590 kg
bagażnik: dostępny z wnętrza pojazdu
prędkość maksymalna: ok. 75 km/h
średnie zużycie paliwa: 5,5 l/100 km
ilość zbudowanych egzemplarzy: najprawdopodobniej 7 prototypów
ciekawostka: oprócz czterosuwowego silnika V2 zastosowanego w Typie 911, w trakcie rozwoju programu auta ludowego badano również prototypy jednostek dwusuwowych – zarówno o dwóch, jak i o jednym cylindrze. DziÅ› projekty 112 oraz 222 z poÅ‚owy lat 30. XX wieku sÄ… prawie zupeÅ‚nie zapomniane.

dla ŠKODA PR Portal - Tomasz Orlik, Automobilista, październik 2016