Sektor samochodowy w latach 2008–2009 doÅ›wiadczyÅ‚ jednego z najwiÄ™kszych kryzysów w historii. Globalna produkcja spadÅ‚a o ponad 15 procent. ZaÅ‚amanie dotknęło także najwiÄ™kszych graczy, a część z nich stanęła na granicy bankructwa.

Nie wszystkie marki – nawet te uznawane za kultowe – byÅ‚y w stanie przetrwać na rynku. Wiele – np. Pontiac, Eagle, Autobianchi nie wytrzymaÅ‚o konkurencji. W Wielkiej Brytanii nie ma już ani jednej brytyjskiej fabryki samochodów – część z nich zbankrutowaÅ‚a, inne zostaÅ‚y sprzedane.

ChiÅ„czycy przejmujÄ… europejskich producentów

ChiÅ„ska korporacja Zhejiang Geely Holding Group, która kontroluje Geely Automobile i szwedzkie Volvo Car Group, przejęła w maju 2017 roku kolejnÄ… firmÄ™ motoryzacyjnÄ…. Od malezyjskiego wÅ‚aÅ›ciciela zakupiono spóÅ‚kÄ™ Lotus – firmÄ™ o brytyjskich korzeniach, znanÄ… z produkcji sportowych samochodów.

Volvo i Lotus nie sÄ… jedynymi markami motoryzacyjnymi, które obecnie należą do ChiÅ„czyków. W 2011 roku Saab również zostaÅ‚ przejÄ™ty i jego gÅ‚ównym akcjonariuszem staÅ‚ siÄ™ chiÅ„ski producent aut Hawtai Motor. Przy okazji transakcji inwestor zapowiedziaÅ‚, że firma bÄ™dzie importować Saaba na rodzimy rynek, planowano również produkcjÄ™ modelu 9-3 w Chinach.

ZnaczÄ…cym udziaÅ‚owcem w koncernie PSA, do którego należą marki Citroen, Peugeot, DS, a ostatnio również Opel, jest chiÅ„skie przedsiÄ™biorstwo Dongfeng Motor. Jak do tego doszÅ‚o? W 2013 roku kondycja francuskiej korporacji nie byÅ‚a najlepsza. ChcÄ…c ratować firmÄ™, postanowiono sprzedać część udziaÅ‚ów wspomnianemu chiÅ„skiemu przedsiÄ™biorstwu i francuskiemu rzÄ…dowi. W ten sposób rodzina Peugeot kierujÄ…ca PSA po raz pierwszy utraciÅ‚a kontrolÄ™ nad przedsiÄ™biorstwem.

AmerykaÅ„skie inwestycje i rozwód stulecia

Jednym z najwiÄ™kszych i najgÅ‚oÅ›niejszych motoryzacyjnych rozwodów byÅ‚o zakoÅ„czenie wspóÅ‚pracy Daimlera i Chryslera. Megafuzja z 1998 roku zakoÅ„czyÅ‚a siÄ™ po dziewiÄ™ciu latach wspóÅ‚pracy – w ten sposób przestaÅ‚ istnieć globalny niemiecko-amerykaÅ„ski koncern. 

Co byÅ‚o gÅ‚ównym powodem ostatecznego zakoÅ„czenia wspóÅ‚pracy? Przede wszystkim sÅ‚aba kondycja amerykaÅ„skiego partnera. Nowym wÅ‚aÅ›cicielem Chryslera staÅ‚a siÄ™ w 2007 roku amerykaÅ„ska firma Cerberus, a ostatecznie amerykaÅ„skÄ… markÄ… zainteresowaÅ‚ siÄ™ wÅ‚oski koncern Fiat, bÄ™dÄ…cy obecnie jej wÅ‚aÅ›cicielem.

Brytyjski Jaguar również nie uchroniÅ‚ siÄ™ przed przejÄ™ciem. ZaÅ‚ożona w 1922 roku firma zostaÅ‚a w wyniku prywatyzacji odÅ‚Ä…czona od koncernu British Leyland Motor Corporation i pięć lat później sprzedana Fordowi, który staÅ‚ siÄ™ przy okazji również wÅ‚aÅ›cicielem Land Rovera. Problemy finansowe amerykaÅ„skiej marki spowodowaÅ‚y, że Jaguara i Land Rovera  kupiÅ‚ indyjski koncern Tata Motors, który jest ich wÅ‚aÅ›cicielem do dzisiaj.

Wspomniany Ford byÅ‚ również wÅ‚aÅ›cicielem Astona Martina. Obecnie marka ta należy do spóÅ‚ki, w skÅ‚ad której wchodzi David Richards – wÅ‚aÅ›ciciel firmy Prodrive, John Sinders oraz kuwejckie spóÅ‚ki Investment Dar i Adeem Investment.

GÅ‚oÅ›ne upadki – producenci, którzy zniknÄ™li z motoryzacyjnej mapy

Nie wszyscy producenci zdoÅ‚ali przetrwać kryzys i zdobyć inwestora. Z motoryzacyjnej mapy zniknęło w ostatnich latach wiele kultowych i znanych marek. 

AmerykaÅ„ski Pontiac stworzony w 1926 roku zostaÅ‚ zduszony przez kryzys finansowy i ostatecznie upadÅ‚ w 2009 roku. Podobna historia spotkaÅ‚a o wiele starszÄ… markÄ™ Oldsmobile, której dziaÅ‚alność zawieszono w 2004 roku i ostatecznie zamkniÄ™to w 2009 roku. Z amerykaÅ„skiego rynku zniknęły również: w 2011 roku Mercury, w 2001 roku Plymouth oraz w 1997 roku Eagle i w 2010 roku Hummer.

WÅ‚osi także musieli siÄ™ pożegnać z kilkoma markami samochodów. PowstaÅ‚a w 1955 roku Autobianchi – firma, która budowaÅ‚a modele oparte na Fiatach i w latach 80. staÅ‚a siÄ™ częściÄ… Lancii, ostatecznie zlikwidowaÅ‚a dziaÅ‚alność w 1996 roku. Również De Tomaso – firma z Modeny, której zawdziÄ™czamy kilka ciekawych sportowych modeli, przestaÅ‚a dziaÅ‚ać w 2004 roku.

Polakom bliżej do popularnych w naszym kraju Wartburgów i Trabantów – oba modele produkowane byÅ‚y do 1991 roku. Jeszcze kilka lat temu miÅ‚oÅ›ników marki Trabant ucieszyÅ‚a wiadomość o możliwoÅ›ci produkcji elektrycznego Trabanta – zostaÅ‚ nawet zaprezentowany prototyp, ale na obietnicach siÄ™ skoÅ„czyÅ‚o. Podobny los spotkaÅ‚ FabrykÄ™ Samochodów Osobowych – produkowano tam cieszÄ…ce siÄ™ dzisiaj dużym zainteresowaniem kolekcjonerów Polonezy i Fiaty 125p, a także Warszawy i Syreny. 

Marki, które nigdy nie zmieniÅ‚y swojego wÅ‚aÅ›ciciela

Sytuacja, w której marka od poczÄ…tku swojego istnienia znajduje siÄ™ w jednych rÄ™kach, nieczÄ™sto wystÄ™puje w globalnym biznesie, a jeżeli już, dotyczy to tak zwanych firm rodzinnych.

Toyota i Honda to jedne z ostatnich najwiÄ™kszych koncernów motoryzacyjnych, które wciąż dziaÅ‚ajÄ… niezależnie – nie liczÄ…c oczywiÅ›cie umów o wspóÅ‚pracy z innymi koncernami. 

Toyota zostaÅ‚a zaÅ‚ożona w 1937 roku przez Sakichi ToyodÄ™ i od tamtej pory znajduje siÄ™ w rÄ™kach tej samej rodziny. Dzisiaj na jej czele stoi znany z zamiÅ‚owania do sportów motorowych Akio Toyoda. W portfolio Toyoty można znaleźć miÄ™dzy innymi  Lexusa – luksusowÄ… markÄ™ zaÅ‚ożonÄ… przez tego japoÅ„skiego producenta, oraz firmÄ™ Daihatsu, nad którÄ… najwiÄ™kszy japoÅ„ski producent samochodów przejÄ…Å‚ kontrolÄ™ w 2016 roku. Ponadto do Toyoty należy 16,48 procent akcji Subaru. Firma wspóÅ‚pracuje także z BMW oraz MazdÄ… i Suzuki, a jeszcze do niedawna byÅ‚a inwestorem w Tesli.

Również Honda i Suzuki znalazÅ‚y siÄ™ w gronie marek, które od lat pozostajÄ… w jednych rÄ™kach. Ta ostatnia wspóÅ‚pracowaÅ‚a na przestrzeni lat z wieloma producentami – miÄ™dzy innymi Fiatem, GM, Subaru czy Nissanem, ale udaÅ‚o siÄ™ jej zachować niezależność. Prezesem firmy jest Osamu Suzuki, a rodzina zaÅ‚ożyciela, Michio Suzuki, nadal sprawuje kontrolÄ™ nad firmÄ…. Podobnie zaÅ‚ożona w 1946 roku Honda nie zmieniÅ‚a wÅ‚aÅ›ciciela, a w jej portfolio można znaleźć dziaÅ‚y zajmujÄ…ce siÄ™ miÄ™dzy innymi produkcjÄ… samolotów, motocykli oraz traktorów.

Inaczej potoczyÅ‚y siÄ™ losy Ferrari – zaÅ‚ożona przez Enzo Ferrari firma dÅ‚ugo pozostawaÅ‚a w rÄ™kach rodziny, jednak w 1969 roku trafiÅ‚a do stajni Fiata. Podobnie zresztÄ… jak Porsche – rodzinna firma w 1972 roku zmieniÅ‚a siÄ™ w spóÅ‚kÄ™ akcyjnÄ…, co ostatecznie spowodowaÅ‚o, że czÅ‚onkowie rodziny Porsche przestali w niej peÅ‚nić funkcje kierownicze i w 2009 roku marka trafiÅ‚a pod skrzydÅ‚a VW, majÄ…cego wiÄ™kszoÅ›ciowy pakiet akcji.

Biznes nie lubi stagnacji. Powyższe przykÅ‚ady pokazujÄ… kilka sposobów na utrzymanie siÄ™ na rynku i rozwój. Z jednej strony w historii motoryzacji można znaleźć wiele przykÅ‚adów firm, które – pomimo innowacyjnych i ciekawych modeli samochodów – nie zdoÅ‚aÅ‚y odnieść komercyjnego sukcesu. Z drugiej strony przetrwanie wielu marek byÅ‚o możliwe wyÅ‚Ä…cznie za sprawÄ… nowego wÅ‚aÅ›ciciela, który zdecydowaÅ‚ siÄ™ na inwestycjÄ™. Tych, które od lat pozostajÄ… w jednych rÄ™kach, jest niewiele, stanowiÄ… jednak dowód, że również firmy rodzinne mogÄ… osiÄ…gnąć globalny sukces.