Auta zbudowaÅ‚ i wystawia do rywalizacji wÅ‚oski zespóÅ‚ wyÅ›cigowy JAS Motorsport, który od 1998 roku jest europejskim partnerem Hondy w sportach motorowych. WTCC to najwyższy poziom w kategorii turystycznych samochodów wyÅ›cigowych, które dziÄ™ki technicznemu i wizualnemu podobieÅ„stwu do samochodów seryjnych, sÄ… rozpoznawalne dla użytkowników aut, wzmagajÄ…c emocjonalny odbiór tych wyÅ›cigów.
Andrea Adamo jest naczelnym inżynierem JAS odpowiedzialnym za WTCC oraz „ojcem” projektu podwozia wyÅ›cigowej wersji Civica. MajÄ…cy na koncie 20 lat doÅ›wiadczeÅ„ w konstruowaniu samochodów wyÅ›cigowych i doskonaleniu ich aerodynamiki, Adamo opiekowaÅ‚ siÄ™ wyÅ›cigowÄ… HondÄ… Civic od deski kreÅ›larskiej do serii zwyciÄ™stw. Andrea Adamo wyjaÅ›nia niektóre wymogi regulaminu technicznego FIA i przedstawia swojÄ… inżynierskÄ… filozofiÄ™, która pozwala na wygrywanie w tej bardzo wymagajÄ…cej formule wyÅ›cigowej.
- Uważam, że obecnie obowiÄ…zujÄ…cy regulamin pozwala we wÅ‚aÅ›ciwych proporcjach poÅ‚Ä…czyć cechy samochodu używanego na zwykÅ‚ych drogach z charakterystykÄ… samochodu wyÅ›cigowego i umożliwia budowanie dobrze zaprojektowanych samochodów wyÅ›cigowych wyposażonych w bardzo porzÄ…dne ukÅ‚ady mechaniczne. Bardzo lubiÄ™ tÄ™ formuÅ‚Ä™ wyÅ›cigów. Jestem w niÄ… zaangażowany od wielu lat, w ciÄ…gu których najważniejsze wÄ…tpliwoÅ›ci regulaminowe zostaÅ‚y już wyjaÅ›nione. Mimo tego, zanim zaczÄ™liÅ›my wykonywać poszczególne komponenty, musieliÅ›my jeszcze uzgodnić i wyjaÅ›nić z FIA zamysÅ‚ niektórych rozwiÄ…zaÅ„ konstrukcyjnych. Jestem inżynierem raczej ze starej szkoÅ‚y i gdy projektujemy konkretne elementy podwozia, staram siÄ™ mieć przed oczami caÅ‚Ä… jego koncepcjÄ™. Dla Civica przygotowaÅ‚em ogromne rysunki caÅ‚ego samochodu w skali 1:2, dziÄ™ki czemu każdy z konstruktorów pracujÄ…cych nad poszczególnymi rozwiÄ…zaniami mógÅ‚ pracować zachowujÄ…c spójność z wizjÄ… caÅ‚ego podwozia samochodu.
- Najlepsze podwozie, to najwiÄ™kszy kompromis. Na etapie tworzenia nie można pominąć żadnego aspektu konstrukcji. Trzeba uwzglÄ™dniać moc, masÄ™, prowadzenie, stabilność, aerodynamikÄ™, ale wagi żadnego z tych czynników nie da siÄ™ z góry wyrazić w procentach, by na tej podstawie decydować, który jest ważniejszy. ObowiÄ…zujÄ…cy regulamin bardziej ogranicza nas w dziedzinie aerodynamiki, niż zawieszenia, stÄ…d wiÄ™cej czasu i wysiÅ‚ku wÅ‚ożyliÅ›my w doskonalenie zawieszenia, by uzyskać jak najlepsze rezultaty. W takim samochodzie trzeba uwzglÄ™dniać nawet Å‚atwość jego serwisowania. Czy bÄ™dzie można w boksach Å‚atwo wymienić silnik pomiÄ™dzy kwalifikacjami i wyÅ›cigami i czy w ogóle da siÄ™ to zrobić? Moja metoda polega na wyobrażaniu sobie gotowego samochodu na wszystkich etapach jego konstruowania, dziÄ™ki czemu mogÄ™ poczuć, jak wyglÄ…da równowaga wszystkich czynników, które należy uwzglÄ™dnić przy projektowaniu.
- OczywiÅ›cie niektóre wymogi regulaminu technicznego zmuszajÄ… do wyboru konkretnych opcji. Na przykÅ‚ad, bardzo szczegóÅ‚owo zdefiniowane sÄ… hamulce. Wszyscy używajÄ… wiÄ™c tych samych rozmiarów tarcz, klocków i innych elementów ukÅ‚adu hamulcowego - ten obszar mamy z góry okreÅ›lony. Owszem, możemy zwiÄ™kszyć przepÅ‚yw powietrza chÅ‚odzÄ…cego hamulce, ale to praktycznie wszystko, co da siÄ™ uzyskać. Dla inżyniera konstruujÄ…cego wyÅ›cigowe podwozie niezwykle istotna jest jak najlepsza praca opon. Czy bÄ™dzie je można szybko rozgrzać? Przy jakich nastawach zawieszenia opony bÄ™dÄ… najlepiej pracowaÅ‚y? OczywiÅ›cie rezultaty przyjdÄ… podczas wyÅ›cigu.
- Silnik Hondy zostaÅ‚ opracowany w oÅ›rodku badawczo-rozwojowym w Japonii, a naszym zadaniem byÅ‚o prawidÅ‚owo go zamontować w samochodzie i zadbać by jego poÅ‚ożenie w podwoziu byÅ‚o zgodne z regulaminem. Trzeba byÅ‚o też odpowiednio zabudować osprzÄ™t silnika i systemy wspóÅ‚pracujÄ…ce, takie jak ukÅ‚ad paliwowy. NastÄ™pnie należaÅ‚o odpowiednio rozplanować wiÄ…zki i zÅ‚Ä…cza elektryczne, ukÅ‚ad wydechowy, a także odpowiednio dostosować caÅ‚y ukÅ‚ad chÅ‚odzenia z uwzglÄ™dnieniem specyfiki turbodoÅ‚adowanego silnika. Chodzi nie tylko o doprowadzenie wÅ‚aÅ›ciwej iloÅ›ci powietrza do chÅ‚odnic, ale również o pozbycie siÄ™ tego powietrza z komory silnikowej. IstniejÄ…ce przepisy uniemożliwiajÄ… zamkniÄ™cie niektórych otworów i wykonanie nowych. Jest to typowe dla ograniczeÅ„ regulaminowych WTCC, które stanowiÄ… spore wyzwanie dla konstruktorów samochodu.
My wykorzystaliÅ›my przedprototyp nadwozia, który przebadaliÅ›my w tunelu aerodynamicznym, dziÄ™ki czemu od poczÄ…tku wiedzieliÅ›my co należy zrobić, a także - jak zmodyfikować nadwozie seryjnego samochodu, żeby uzyskać siÅ‚Ä™ dociskajÄ…cÄ… auto do toru zarówno z przodu, jak i z tyÅ‚u.
- Nasze podwozie musiaÅ‚o być bardzo wytrzymaÅ‚e, jako że samochód wyÅ›cigowy WTCC musi wykorzystywać możliwość jazdy po krawężnikach, co wymaga bardzo wytrzymaÅ‚ych, a jednoczeÅ›nie lekkich wahaczy. MusieliÅ›my też przewidzieć zamontowanie bardzo solidnych amortyzatorów, które jednoczeÅ›nie pozwalaÅ‚yby na duży zakres regulacji wysokoÅ›ci samochodu i regulacjÄ™ siÅ‚y tÅ‚umienia. Wyboru przekÅ‚adni dokonaliÅ›my w oparciu o nasze doÅ›wiadczenia z konkretnym dostawcÄ… i możliwość kontrolowania tematu, którÄ… nam zagwarantowaÅ‚. W tej dziedzinie sporo siÄ™ dzieje i musimy zawsze uwzglÄ™dniać to, co jest obecnie i co bÄ™dzie dostÄ™pne w przyszÅ‚oÅ›ci.
- W dzisiejszych czasach zapisy elektroniczne parametrów pracy można zbierać z wielu podzespoÅ‚ów samochodu, co częściowo wystÄ™puje również w samochodach seryjnych rejestrujÄ…cych różne parametry dla celów serwisowych. My wszystko rejestrujemy wtedy, gdy samochód jest w ruchu. W czasie testów istotne jest, by prowadzić je planowo i zawsze wiedzieć, jak konkretna zmiana wpÅ‚ynęła na dziaÅ‚anie caÅ‚ego samochodu. JeÅ›li mamy do dyspozycji doÅ›wiadczonego kierowcÄ™, testowanie przebiega sprawniej. Dowiemy siÄ™ od niego na przykÅ‚ad czy nieznaczna zmiana geometrii podwozia poprawiÅ‚a zachowanie auta. Potwierdzeniem jego odczuć bÄ™dÄ… zarejestrowane dane, które pokażą intensywniejszÄ… pracÄ™ opon i lepsze czasy przejazdów. Stoper nigdy nie kÅ‚amie! Gromadzenie wszystkich danych jest ważne, ale konieczna jest też wiedza pozwalajÄ…ca na ich zrozumienie i zinterpretowanie, dziÄ™ki czemu można realnie poprawić samochód. WyciÄ…ganie wÅ‚aÅ›ciwych wniosków z zebranych danych testowych - jako góral z pochodzenia i do tego inżynier starej daty - zawsze traktujÄ™ jako wyzwanie.
- DobrÄ… analogiÄ… jest tu stary dowcip o badaczu żab. Ów badacz posadziÅ‚ żabÄ™ na swoim stole laboratoryjnym i wydaÅ‚ polecenie „skacz”. Å»aba skoczyÅ‚a, a badacz zapisaÅ‚ swojÄ… obserwacjÄ™: żaba z czterema koÅ„czynami reaguje poprawnie na polecenie „skacz”. NastÄ™pnie obciÄ…Å‚ żabie jednÄ… z koÅ„czyn i powtórzyÅ‚ polecenie. Å»aba je wykonaÅ‚a, a badacz zapisaÅ‚, że bez jednej koÅ„czyny reakcja byÅ‚a również poprawna. Po usuniÄ™ciu kolejnej koÅ„czyny sytuacja siÄ™ powtórzyÅ‚a. Po usuniÄ™ciu kolejnych dwóch koÅ„czyn żaba zupeÅ‚nie przestaÅ‚a reagować na polecenie „skacz”. W tej sytuacji badacz zapisaÅ‚ wniosek koÅ„cowy: po usuniÄ™ciu czterech koÅ„czyn żaba traci sÅ‚uch!!! Tak wiÄ™c dane doÅ›wiadczalne sÄ… ważne, ale na koÅ„cu musi nastÄ…pić ich prawidÅ‚owa interpretacja i wyciÄ…gniÄ™cie prawidÅ‚owych wniosków.
- Odpowiednia aerodynamika jest ważnÄ… sprawÄ… dla samochodu wyÅ›cigowego WTCC, dlatego dopracowaliÅ›my jÄ… pod kÄ…tem wyÅ›cigów. Mimo istotnych ograniczeÅ„ wynikajÄ…cych z regulaminu FIA udaÅ‚o nam siÄ™ uzyskać dobre wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci aerodynamiczne. Po wyÅ›cigu w Macau zabraliÅ›my kompletny samochód do tunelu aerodynamicznego. W czasie badaÅ„ wiele naszych przypuszczeÅ„ siÄ™ potwierdziÅ‚o, poczyniliÅ›my też wiele nowych obserwacji, które sÄ… bardzo przydatne już w tym sezonie. Dodatkowa masa jest cenÄ…, jaka pÅ‚acimy za dobre czasy okrążeÅ„ i wysokie miejsca w klasyfikacji. Organizatorzy wyrównujÄ… szanse poszczególnych marek za pomocÄ… dodatkowego obciążenia wożonego przez szybsze samochody. Staramy siÄ™ uzyskać masÄ™ samochodu mniejszÄ…, niż wymagana przez regulamin, dziÄ™ki czemu możemy elastycznie rozmieszczać dodatkowe obciążenia w takich miejscach podwozia, by uzyskać poprawÄ™ prowadzenia samochodu na konkretnym torze.
- Konstruowanie samochodów wyÅ›cigowych to prawdziwa i skomplikowana sztuka, która wymaga osiÄ…gania celów poprzez dokonywanie bardzo niewielkich zmian, bo tylko takie sÄ… dopuszczalne. JeÅ›li samochód jest szybki od samego poczÄ…tku, regulamin pozostawia bardzo maÅ‚y margines na dalsze ulepszenia. Wciąż powtarzam, że naprawdÄ™ lubiÄ™ tÄ™ formuÅ‚Ä™, w której inżynier bez przerwy staje przed wyzwaniem jak tym razem zmusić samochód, by byÅ‚ jeszcze szybszy.