MÅ‚ody inżynier Nils Bohlin trafiÅ‚ do AB Volvo w 1958 roku. MiaÅ‚ za sobÄ… 16 lat stażu w firmie lotniczej SAAB oraz zakoÅ„czone sukcesem opracowanie fotela z katapultÄ… montowanego do naddźwiÄ™kowego samolotu myÅ›liwskiego. Naturalnie nad tym projektem pracowaÅ‚o wiele osób, ale to on byÅ‚ szefem i kierowaÅ‚ pracami. W Volvo bardzo szybko wziÄ…Å‚ siÄ™ do pracy. Od razu odrzuciÅ‚ koncepcjÄ™ lotniczÄ…, w której pasy majÄ… wiele punktów mocowania. To bardzo efektywne rozwiÄ…zanie, ale zupeÅ‚nie bezużyteczne w samochodach. UznaÅ‚, że jego wynalazek musi dać siÄ™ obsÅ‚użyć jednÄ… rÄ™kÄ…. Jego myÅ›lenie byÅ‚o nowatorskie, ponieważ ówczesne samochody jeÅ›li w ogóle miaÅ‚y pasy, to raczej dwupunktowe, przekÅ‚adane przez brzuch. WiÄ™kszość kolizji drogowych boleÅ›nie obnażaÅ‚a niedoskonaÅ‚oÅ›ci tego rozwiÄ…zania.
Prace postÄ™powaÅ‚y szybko. W 1959 roku fabrykÄ™ opuÅ›ciÅ‚ seryjny model PV544 wyposażony w trzypunktowe pasy bezpieczeÅ„stwa. Nie miaÅ‚y one jeszcze mechanizmu bezwÅ‚adnoÅ›ciowego, który by je automatycznie zwijaÅ‚, ale w ówczesny motoryzacyjnym Å›wiecie byÅ‚y czymÅ› caÅ‚kowicie nowym. Z pasów bezpieczeÅ„stwa korzystali najczęściej kierowcy wyÅ›cigowi (i to nie zawsze). A tutaj w zwykÅ‚ym, użytecznym samochodzie takie cudo. StaÅ‚o siÄ™ to, co zawsze siÄ™ dzieje, gdy ludzie stykajÄ… siÄ™ z czymÅ› nowym…
Na Volvo spadła fala krytyki
ByÅ‚oby to oczywistÄ… nieprawdÄ…, gdyby napisać, że wszyscy krytykowali nowy pomysÅ‚. Ale byÅ‚ to silny i mocno sÅ‚yszalny gÅ‚os. Dzisiaj po latach Volvo przypomina krytyczne nagÅ‚ówki gazet, czy radiowe wypowiedzi ówczesnych autorytetów. Oto kilka z nich: „Pasy bezpieczeÅ„stwa to przerażajÄ…ca idea”, „pasy bezpieczeÅ„stwa sÄ… niewygodne i nieskuteczne”. „To zamach na naszÄ… wolność”.
Nils Bohlin kontynuowaÅ‚ swojÄ… pracÄ™ jako szef dziaÅ‚u bezpieczeÅ„stwa AB Volvo. Tymczasem pasy zaczęły robić oszaÅ‚amiajÄ…cÄ… karierÄ™. Mimo wyraźnego sprzeciwu krytyków, wynalazkiem zainteresowaÅ‚y siÄ™ inne firmy motoryzacyjne. Volvo w ramach aktu czystego altruizmu przekazaÅ‚o im ten patent…za darmo. To jeszcze przyspieszyÅ‚o popularyzacjÄ™ tego rozwiÄ…zania. 10 lat po wprowadzeniu pierwszego seryjnego auta na Å›wiecie wyposażonego w nowoczesny typ pasów, staÅ‚y siÄ™ one obowiÄ…zkowym wyposażeniem wszystkich aut produkowanych w USA. A w Volvo przestaÅ‚y być wyposażeniem dodatkowym, a staÅ‚y siÄ™ seryjnym. W 2002 roku w New York Timesie ukazaÅ‚ siÄ™ poÅ›miertny artykuÅ‚ na cześć Nilsa Bohlina. Napisano o nim wiele ciepÅ‚ych sÅ‚ow. PrzywoÅ‚ano wyliczenia Volvo, zgodnie z którymi okoÅ‚o miliona osób na Å›wiecie przeżyÅ‚o wypadki drogowe dziÄ™ki trzypunktowym pasom bezpieczeÅ„stwa. Sam Nils Bohlin zostaÅ‚ wprowadzony do National Inventors Hall of Fame w Akron, Ohio. Do koÅ„ca życia zapinaÅ‚ pasy i przypominaÅ‚ o tym najbliższym. NiewÄ…tpliwie pasy bezpieczeÅ„stwa byÅ‚y dzieÅ‚em jego życia. DzieÅ‚em, które ocaliÅ‚o ponad milion istnieÅ„.
Bez pasów inne systemy bezpieczeÅ„stwa nie dziaÅ‚ajÄ… lub wrÄ™cz szkodzÄ…
Wyobraźmy sobie wypadek drogowy: zderzajÄ… siÄ™ dwa samochody. OdpalajÄ… siÄ™ poduszki powietrzne i napinacze pasów, system samoczynnie blokuje koÅ‚a aut, aby te nie wpadÅ‚y na inny pas ruchu. Ludzie wysiadajÄ… z uszkodzonych samochodów zszokowani, obolali, ale żywi. A gdyby podobne zderzenie miaÅ‚o miejsce 50 lat temu, wszyscy by zginÄ™li. To pokazuje, jaki postÄ™p dokonaÅ‚ siÄ™ dziÄ™ki technologii w zakresie ochrony życia pasażerów aut. Rzecz dotyczy nie tylko pasów bezpieczeÅ„stwa, ale także kontrolowanych stref zgniotu, zastosowania stali borowej w strukturze auta, nowoczesnej konstrukcji siedzeÅ„ oraz elektronicznych systemów bezpieczeÅ„stwa. JeÅ›li pasy nie bÄ™dÄ… zapiÄ™te, wiele z tych systemów na nic siÄ™ nie przyda. Podczas wypadku poduszka powietrzna ochroni naszÄ… gÅ‚owÄ™ i klatkÄ™ piersiowÄ… tylko wtedy, gdy mamy zapiÄ™te pasy. W przeciwnym razie ciaÅ‚o zbyt szybko przemieszcza siÄ™ w kierunku kierownicy, a poduszka zamiast chronić – szkodzi. Albo odbije ciaÅ‚o z powrotem na siedzenie, albo twarz zeÅ›liźnie siÄ™ z niej i gÅ‚owa uderzy w sÅ‚upek lub kokpit. Nie zadziaÅ‚ajÄ… też pirotechniczne napinacze. Specjalny zagÅ‚ówek Volvo chroniÄ…cy przed urazami szyjnego odcinka krÄ™gosÅ‚upa też nic nie pomoże. Bez wiÄ™kszego nadużycia można powiedzieć, że bez pasów caÅ‚e bezpieczeÅ„stwo w samochodzie sypie siÄ™ jak domek z kart. To naturalnie dotyczy także pasażerów tylnej kanapy.
Szwedzka wizja zero, a polska rzeczywistość
Ratowanie ludzi nigdy nie odbywa siÄ™ bez kosztów i bez wysiÅ‚ku. Mimo ogromnego postÄ™pu technologii, ludzie nadal ginÄ…. W Szwecji już w 1997 roku uchwalono w tamtejszym parlamencie program caÅ‚kowitego wyeliminowania Å›miertelnych wypadków drogowych – Vision Zero. W 2019 roku na drogach tego kraju zginęło 220 osób. Hejterzy mogliby narzekać, że program nie wyszedÅ‚. MiaÅ‚o być zero, a tu po ponad dwudziestu latach ponad 200 osób… W tym samym czasie w Polsce ginie ponad 2900 osób. W naszym kraju mieszka prawie cztery razy wiÄ™cej ludzi. A ginie – jak widać. WHO stosuje metodologiÄ™, która pozwala porównywać ryzyko Å›mierci na drogach w krajach różnej wielkoÅ›ci. Jest to liczba ofiar wypadków drogowych w ciÄ…gu roku na 100 000 osób. Takie statystyki prowadzi WHO. W Szwecji w 2018 roku ten parametr wynosiÅ‚ 2,8. W 2019 roku jest on jeszcze lepszy i wynosi okoÅ‚o 2,0 – 2,1. W Wielkiej Brytanii w 2018 roku ten sam parametr wyniósÅ‚ – 3,1. W Stanach Zjednoczonych (2018) – ponad 12.
W zakresie bezpieczeÅ„stwa drogowego Polska od lat plasuje siÄ™ w ogonie paÅ„stw europejskich. Obecnie nasz wynik to ok. 7,7-7,8. W pozostaÅ‚ych PaÅ„stwach UE jest lepiej, bÄ…dź dużo lepiej. Gorzej jest tylko w BuÅ‚garii i Rumunii. Lockdown w pierwszej poÅ‚owie roku sprawiÅ‚, że zmalaÅ‚ ruch i spadÅ‚a liczba ofiar Å›miertelnych na polskich drogach. SÄ™k w tym, że w innych krajach z tego samego powodu staÅ‚o siÄ™ to samo. W kwestii bezpieczeÅ„stwa drogowego podróżujemy w jednym z ostatnich wagoników. I nic nie zapowiada, by miaÅ‚o siÄ™ to zmienić.
Niektórzy nas skrytykujÄ…. Trudno
Volvo Cars uznaÅ‚o, że czas podjąć kolejne kroki, aby zminimalizować ryzyko Å›miertelnych wypadków do zera. Od kwietnia 2020 roku wszystkie produkowane przez naszÄ… markÄ™ samochody majÄ… elektroniczny ogranicznik prÄ™dkoÅ›ci do 180 km/h. To jednak nie wystarczy. W przyszÅ‚oÅ›ci w kabinie Volvo pojawiÄ… siÄ™ kamery i czujniki monitorujÄ…ce poziom koncentracji kierowcy. Poprzez Å›ledzenie ruchu gaÅ‚ek ocznych kierowcy da siÄ™ okreÅ›lić, czy nie jest pod wpÅ‚ywem, alkoholu, Å›rodków odurzajÄ…cych lub zbyt mocnych leków. Systemy elektroniczne bÄ™dÄ… także w stanie okreÅ›lić, czy kierowca nie straciÅ‚ przytomnoÅ›ci. Trzecim elementem, który ma o nas zadbać, sÄ… wszelkie aktywne systemy bezpieczeÅ„stwa, coraz mocniej powiÄ…zane z poszczególnymi elementami jazdy autonomicznej. Volvo Cars zapowiedziaÅ‚o niedawno wprowadzenie do swoich aut LIDAR-u, czyli laserowego odpowiednika radaru, który znacznie skuteczniej niż dotÄ…d przekaże systemowi pojazdu informacje o wszelkich obiektach wokóÅ‚. Tym samym LIDAR poprawi funkcjonowanie wszystkich systemów wspomagajÄ…cych jazdÄ™ i wykrywanie innych pojazdów, pieszych, rowerzystów, czy dużych zwierzÄ…t. Volvo Cars już dziÅ› ma zaawansowane technologie tego typu. Ich skuteczność wzrasta, ale wciąż można je znaczÄ…co udoskonalić. PostÄ™p technologii dobrze widać, gdy na chwilÄ™ spojrzymy wstecz. Pierwsza generacja City Safety sprzed 10 lat dziaÅ‚aÅ‚a w zakresie 0-30 km/h. Dzisiaj dziaÅ‚a praktycznie przy każdej prÄ™dkoÅ›ci i zapobiega wielu niebezpiecznym sytuacjom drogowym.
Webcast dotyczący bezpieczeństwa #volvotalks
W najbliższy czwartek 15 października o godzinie 15.00 odbÄ™dzie siÄ™ webcast poÅ›wiÄ™cony bezpieczeÅ„stwu drogowemu, który każdy może obejrzeć pod adresem: https://live.volvocars.com/.
Weźmie w nim udziaÅ‚ Malin Ekholm z dziaÅ‚u bezpieczeÅ„stwa Volvo Cars, a także eksperci z kilku krajów: z WÅ‚och, Polski, Szwecji i USA. GÅ‚ównym przekazem tego spotkania jest to, jak można ochronić Å›wiat przez globalnÄ… pandemiÄ……wypadków drogowych. Szacuje siÄ™, że ginie w nich okoÅ‚o 1,3 miliona ludzi rocznie. PolskÄ™ bÄ™dzie reprezentowaÅ‚ PaweÅ‚ Kurpiewski, biomechanik, ekspert analizujÄ…cy wypadki drogowe i twórca serwisu fotelik.info. PaweÅ‚ prowadziÅ‚ także ogólnopolskie akcje edukacyjne promujÄ…ce wÅ‚aÅ›ciwe zapinanie dzieci w fotelikach.
Czy sytuację na drogach da się zmienić? Sądzimy, że tak. Dlatego zapraszamy do udziału w naszym wydarzeniu. Życzymy wszystkim bezpiecznej drogi!
Ciekawe linki przed obejrzeniem webcastu
Piękny artykuł z New York Timesa oddający hołd Nilsowi Bohlinowi po jego śmierci w 2002 roku.
Informacja prasowa z 2009 roku zawierająca pełne kalendarium: od 1959 do 2009 roku. Rozpisano tam, kiedy pojawiły się w Volvo pierwsze pasy 3 punktowe, kiedy bezwładnościowe, a kiedy napinacze pirotechniczne. Bardzo ciekawy materiał.
Zapowiedź ograniczenia prÄ™dkoÅ›ci do 180 km/h oraz zdjÄ™cie Malin Ekholm – head of the Volvo Cars Safety Centre.
Biogram Pawła Kurpiewskiego, polskiego eksperta, podczas międzynarodowego webcastu.