W roku 2016 przypada dziesiÄ…ta rocznica tego spektakularnego sukcesu. DziÅ› jednostka TDI jest bardziej wydajna niż kiedykolwiek, bÄ™dÄ…c jednoczeÅ›nie elementem skomplikowanego napÄ™du dieslowsko-hybrydowego. Jeszcze nigdy samochód wyÅ›cigowy typu LMP1 marki Audi nie byÅ‚ tak wydajny i tak oszczÄ™dny jak nowe Audi R18.

Rewolucja przyszÅ‚a bardzo cicho – w dosÅ‚ownym tego sÅ‚owa znaczeniu. „Wyżej - dalej - szybciej” napÄ™du TDI, dekadÄ™ temu poprzedzaÅ‚ dźwiÄ™k, który byÅ‚ niezwykÅ‚y również dla doÅ›wiadczonych kierowców wyÅ›cigowych. Audi R10 TDI poruszaÅ‚o siÄ™ prawie bezgÅ‚oÅ›nie. „Przy wysokich prÄ™dkoÅ›ciach, nawet odgÅ‚osy wiatru byÅ‚y gÅ‚oÅ›niejsze niż silnik” - wspomina legenda Le Mans, Tom Kristensen, dziewiÄ™ciokrotny zwyciÄ™zca i lider klasyfikacji „triumfatorów wszechczasów” tego 24-godzinnego wyÅ›cigu. Jazda i dźwiÄ™k zmiany biegów wedÅ‚ug poziomu haÅ‚asu z roku 2006, staÅ‚y siÄ™ legendÄ… wÅ›ród bolidów LMP1.

Podczas przygotowaÅ„ do sezonu 2006, Audi Sport stawiÅ‚o czoÅ‚a najwiÄ™kszemu wówczas wyzwaniu. Silnik V12 TDI nie oznaczaÅ‚ tylko nowego napÄ™du. „MusieliÅ›my na nowo zaprojektować caÅ‚y samochód wyÅ›cigowy” - mówi szef Audi Motorsport, dr Wolfgang Ullrich. „Od proporcji i rozÅ‚ożenia masy do opÅ‚ywu powietrza, zapotrzebowania na chÅ‚odzenie i przenoszenia siÅ‚ napÄ™dowych - wszystko byÅ‚o nowe, ponieważ również moment obrotowy i moc przewyższaÅ‚y wszystko, co do tej pory znaliÅ›my.”

Audi Sport prowadziÅ‚o testy tej wysokoprężnej jednostki w Å›cisÅ‚ej wspóÅ‚pracy z dziaÅ‚em rozwoju wstÄ™pnego i produkcji seryjnej Audi AG. Dwunastocylindrowa, wyÅ›cigowa jednostka o pojemnoÅ›ci 5,5 litra, byÅ‚a pierwszym silnikiem wysokoprężnym Audi z aluminiowym blokiem gÅ‚owic. SwÄ… pierwszÄ… jazdÄ™ Audi R10 TDI odbyÅ‚o 29 listopada 2005r. na wÅ‚oskim torze wyÅ›cigowym w Misano. DokÅ‚adnie 200 dni później, ten wyÅ›cigowy bolid o napÄ™dzie dieslowskim wystartowaÅ‚ w wyÅ›cigu 24h w Le Mans i od razu go wygraÅ‚! W miÄ™dzyczasie przejechano 30 000 kilometrów testów, a kolejne 1500 godzin silnik V12 TDI odbyÅ‚ na stanowiskach kontrolnych. ZaÅ‚oga znakomitych kierowców: Frank Biela, Emanuele Pirro i Marco Werner, przekroczyÅ‚a liniÄ™ mety jako zwyciÄ™zcy, pokonujÄ…c 380 okrążeÅ„ i przejeżdżajÄ…c 5187 kilometrów. Również w dwóch kolejnych latach, sygnowany przez cztery pierÅ›cienie silnik TDI zwyciężaÅ‚, choć za każdym razem miaÅ‚ potężnÄ… konkurencjÄ™ innych jednostek wysokoprężnych.

W roku 2010, Audi poczyniÅ‚o kolejny, wielki krok naprzód, prezentujÄ…c R15 TDI. Silnik V10 TDI zastÄ…piÅ‚ tu dotychczasowÄ… jednostkÄ™ dwunastocylindrowÄ…. ByÅ‚ o 100 milimetrów krótszy, dziesięć procent lżejszy i doprowadziÅ‚ ten otwarty samochód sportowy do nowego rekordu. Team: Timo Bernhard, Romain Dumas i Mike Rockenfeller, pokonali wtedy w Le Mans 397 okrążeÅ„ przejeżdżajÄ…c 5410 km i 713 m. W ten sposób pobili rekord ustanowiony 39 lat wczeÅ›niej, w czasach gdy jeszcze żadne szykany nie zmniejszaÅ‚y prÄ™dkoÅ›ci na prostych Hunaudières. W jeździe w formacji, Audi R15 TDI odniosÅ‚o potrójne zwyciÄ™stwo. Jego 5,5 litrowy silnik V10 TDI dysponowaÅ‚ po raz pierwszy dwiema turbosprężarkami i zmiennÄ… geometriÄ… turbiny, polepszajÄ…cymi reakcjÄ™ silnika.

NowÄ… epokÄ™ zapoczÄ…tkowaÅ‚o w roku 2011 Audi R18 TDI. Samochód sportowy z zamkniÄ™tym nadwoziem byÅ‚ napÄ™dzany przez innowacyjny, kompaktowy i bardzo wydajny silnik V6 TDI. Aby znacznie zmniejszyć zużycie paliwa i zwiÄ™kszyć znaczenie downsizingu, pojemność skokowa zostaÅ‚a zredukowana o 1,8 l, do 3,7 litra. RzÄ™dy cylindrów zamykaÅ‚y stronÄ™ wydechowÄ… pod kÄ…tem 120 stopni – innymi sÅ‚owy, kolektory wylotowe przebiegaÅ‚y wewnÄ…trz konfiguracji V. Pojedyncza, dwustrumieniowa sprężarka zasilana byÅ‚a spalinami pochodzÄ…cymi z obydwóch rzÄ™dów, jej kompresor byÅ‚ również dwustrumieniowy i kierowaÅ‚ Å›wieże powietrze przez dwie chÅ‚odnice powietrza doÅ‚adowujÄ…cego, do leżących po zewnÄ™trznej stronie kolektorów ssÄ…cych.

Zyski wyrażone w prostych liczbach: w epoce diesla, od 2006 roku, Å›rednica ogranicznika iloÅ›ci powietrza zmniejszyÅ‚a siÄ™ o 34 procent, ciÅ›nienie doÅ‚adowania zmalaÅ‚o o 4,7 procent, a pojemność skokowa prawie o 33 procent. Moc absolutna obniżyÅ‚a siÄ™ natomiast z 478 kW (650 KM) do ok. 360 kW (490 KM), czyli tylko o 24 procent. Moc z litra pojemnoÅ›ci wzrosÅ‚a z 87 kW (118 KM) w 2006 roku, do 107 kW (146 KM) w roku 2011. To wzrost o prawie 24 procent. Wyższe ciÅ›nienie wtrysku „wyÅ›cigowych” wtryskiwaczy, pozwoliÅ‚o osiÄ…gnąć jeszcze bardziej wydajne spalanie. WytwarzajÄ…cy ciÅ›nienie ponad 3000 bar silnik wyÅ›cigowy, byÅ‚ prekursorem zwiÄ™kszania ciÅ›nienia również w samochodach produkcji seryjnej.

W roku 2011, w Le Mans wygraÅ‚o Audi R18 TDI za sterami którego zasiadali Marcel Fässler, André Lotterer i Benoît Tréluyer, a rok później, ta sama zaÅ‚oga zwyciężyÅ‚a w modelu R18 e-tron quattro, który po raz pierwszy dysponowaÅ‚ napÄ™dem hybrydowym. W roku 2013, Loïc Duval, Tom Kristensen i Allan McNish triumfowali w zmodernizowanej wersji modelu R18 e-tron quattro. W roku 2014 wszedÅ‚ w życie regulamin o wydajnoÅ›ci, który oznaczaÅ‚ radykalny krok w sporcie wyÅ›cigowym: zamiast ograniczenia mocy przez takie czynniki jak zmniejszenie iloÅ›ci dopÅ‚ywajÄ…cego powietrza czy pojemnoÅ›ci skokowej, zaczęło obowiÄ…zywać czyste ograniczenie energii. Audi powiÄ™kszyÅ‚o silnik TDI V6, któremu teraz musiaÅ‚o starczyć okoÅ‚o 22 procent miej paliwa niż jego poprzednikowi, do czterech litrów pojemnoÅ›ci skokowej. Mimo to, trio Fässler/Lotterer/Tréluyer odniosÅ‚o swoje trzecie zwyciÄ™stwo – ósme dla napÄ™du TDI Audi w Le Mans.

W sezonie 2016, regulamin znów zmniejsza zużycie energii. Audi ponownie modernizuje silnik V6 TDI. „Szósty rok z rzÄ™du używamy tej samej koncepcji jednostki napÄ™dowej. To pokazuje, jak wciąż dobra jest jego baza” - mówi Ulrich Baretzky, kierownik dziaÅ‚u rozwoju silników w Audi Sport. „PodnoszÄ…c wydajność, kompensujemy częściowo mniejsze iloÅ›ci paliwa.”

Ostatniej generacji silnika TDI V6 wystarcza 32,4 procent mniej paliwa niż generacji pierwszej, z roku 2011. PostÄ™p, który dokonaÅ‚ siÄ™ od roku 2006, jest jeszcze bardziej istotny. DziÅ›, samochód wyÅ›cigowy Audi typu LMP1 zużywa 46,4 procent mniej paliwa niż dziesięć lat wczeÅ›niej. Mimo to, osiÄ…ga lepsze o 10 do 15 sekund czasy okrążeÅ„ niż przed dekadÄ…. Wszystko to jest możliwe dziÄ™ki sumie wszystkich innowacji, w szczególnoÅ›ci z zakresu aerodynamiki, lekkiej konstrukcji i napÄ™du.