WedÅ‚ug specjalistów JATO Dynamics SUV-y sÄ… obecnie najszybciej rozwijajÄ…cym siÄ™ segmentem pojazdów. W 2006 roku ich udziaÅ‚ na rynku europejskim wynosiÅ‚ 7 proc., a w 2016 roku wzrósÅ‚ do 26 proc. Przewiduje siÄ™, że w 2020 roku SUV-y osiÄ…gnÄ… udziaÅ‚ na poziomie 33 proc. 

Również na polskim rynku – zgodnie z danymi PZPM opublikowanymi w raporcie „Rynek motoryzacyjny. Edycja Q4/2017” – segment „small/midsize SUV & crossover” odnotowaÅ‚ w wzrost o 26,7 proc. i jest obecnie drugim – po segmencie C – najwiÄ™kszym pod wzglÄ™dem iloÅ›ci rejestracji segmentem w Polsce. 

Na rynku pozostały tylko terenowe legendy

Jeszcze kilkanaÅ›cie lat temu oferta nowych samochodów terenowych byÅ‚a znacznie szersza. Każdy liczÄ…cy siÄ™ producent miaÅ‚ w swojej gamie modele wyposażone w reduktory i blokady mostów. Samochody te byÅ‚y w stanie – nawet bez wiÄ™kszych modyfikacji – pokonać najtrudniejsze terenowe przeszkody.

Obecnie producentów, którzy na polskim rynku oferujÄ… nowe samochody terenowe osadzone na ramie, można policzyć na palcach jednej rÄ™ki. Oferta takich aut obejmuje modele o najbardziej ugruntowanej pozycji, które – pomimo zmian w upodobaniach masowego nabywcy – majÄ… siÄ™ bardzo dobrze. Co wiÄ™cej, systematycznie pojawiajÄ… siÄ™ ich kolejne modyfikacje.

„GÅ‚ównymi odbiorcami klasycznych samochodów terenowych, osadzonych na ramie i posiadajÄ…cych caÅ‚e spektrum mechanizmów uÅ‚atwiajÄ…cych poruszanie siÄ™ w trudnym ternie, od zawsze byÅ‚o wojsko i inne sÅ‚użby mundurowe. DziÄ™ki swoim zaletom samochody te trafiÅ‚y również do prywatnego odbiorcy, a w koÅ„cu zaczęły być używane w motorsporcie” – komentuje Grzegorz Baran, kierowca wyÅ›cigowy i pilot rajdowy, startujÄ…cy m.in. w Rajdzie Dakar. – „Fani samochodów terenowych dobrze wiedzÄ…, że kluczem do sukcesu w znacznej mierze jest konstrukcja samochodu. Odporna na odksztaÅ‚cenia rama, na której mocowane jest nadwozie, zapewnia sztywność oraz zmniejsza podatność karoserii na obciążenia podczas jazdy w terenie, chroni przed uszkodzeniami, zapewnia wysokÄ… wytrzymaÅ‚ość i trwaÅ‚ość. 

Sprawdzamy polski rynek samochodów terenowych o konstrukcji ramowej – ile kosztujÄ…, jakie systemy oferujÄ… i jak sÄ… wyposażone.

Toyota Land Cruiser

Historia tego modelu siÄ™ga lat 50. ubiegÅ‚ego wieku. Wtedy to zostaÅ‚ zaprezentowany przez ToyotÄ™ model BJ – zgrabna terenówka, która sprawdzaÅ‚a siÄ™ w trudnym terenie. Zalety samochodu – prosta konstrukcja i niezawodność – sprawiÅ‚y, że w 1953 roku rozpoczÄ™to seryjnÄ… produkcjÄ™. 

Oferowany w salonach Land Cruiser najnowszej generacji kosztuje w wersji 3- drzwiowej od 189 000 zÅ‚. Odmiana 5-drzwiowa zostaÅ‚a wyceniona na kwotÄ™ zaczynajÄ…cÄ… siÄ™ od 199 000 zÅ‚. Samochód oferowany jest z silnikiem wysokoprężnym o pojemnoÅ›ci 2,8 litra i mocy 177 KM. 

NapÄ™d przekazywany jest za pomocÄ… manualnej lub automatycznej skrzyni biegów, która zostaÅ‚a wyposażona w selektor trybu jazdy. Kierowca może wybrać jednÄ… z piÄ™ciu opcji – Normal, Eco oraz Comfort redukujÄ…cy wstrzÄ…sy, a także poprawiajÄ…ce reakcjÄ™ na gaz i zwiÄ™kszajÄ…ce poziom mocy Sport i Sport S+.

Legendarne możliwoÅ›ci terenowe Land Cruiser zawdziÄ™cza osadzeniu caÅ‚ej konstrukcji na odpornej na odksztaÅ‚cenia ramie. W samochodzie zastosowano ponadto staÅ‚y napÄ™d na cztery koÅ‚a z centralnym mechanizmem różnicowym o ograniczonym poÅ›lizgu z blokadÄ…. Land Cruiser posiada również możliwość blokowania mechanizmów różnicowych tylnej osi – do wyboru jest jedna z trzech opcji: dyferencjaÅ‚ otwarty, blokada mechaniczna oraz ograniczony poÅ›lizg automatycznie przenoszÄ…cy moment obrotowy na koÅ‚o z najwiÄ™kszÄ… przyczepnoÅ›ciÄ…. 

JednÄ… z ciekawostek technologicznych jest ukÅ‚ad czterech kamer Multi-terrain Monitor, który pozwala monitorować drogÄ™ wokóÅ‚ auta. Centralny ekran wyÅ›wietla widok 360 stopni, co uÅ‚atwia uniknąć potencjalnego niebezpieczeÅ„stwa.

JazdÄ™ w terenie uÅ‚atwia system wspomagajÄ…cy zjazd ze wzniesienia, system utrzymujÄ…cy staÅ‚Ä… prÄ™dkość w terenie oraz aktywna kontrola trakcji, a także system wspomagajÄ…cy pokonywanie podjazdu. Land Cruiser może być wyposażony w ukÅ‚ad zmiennej sztywnoÅ›ci stabilizatorów. Samochód jest w stanie pokonać wzniesienie o nachyleniu 42 stopni, przechyÅ‚ boczny również może wynieść 42 stopnie. GÅ‚Ä™bokość brodzenia to 70 cm. 

Na liÅ›cie wyposażenia najnowszego Land Cruisera można znaleźć ponadto 8-calowy kolorowy ekran systemu multimedialnego, pÅ‚aski panel sterowania klimatyzacjÄ… czy podgrzewane i wentylowane fotele. W opcji znajduje siÄ™ także system multimedialny dla drugiego rzÄ™du siedzeÅ„ i skórzana tapicerka.

Jeep Wrangler

Wrangler uznawany jest za spadkobiercÄ™ wojskowego Willysa. Samochód pojawiÅ‚ siÄ™ w salonach sprzedaży w 1987 roku. Obecnie można go kupić w wersji trzy- i piÄ™ciodrzwiowej. W przypadku tej pierwszej wersji ceny zaczynajÄ… siÄ™ od 156 100 zÅ‚, natomiast odmiana piÄ™ciodrzwiowa kosztuje od 173 300 zÅ‚. W obu przypadkach samochód jest napÄ™dzany silnikiem Diesla o pojemnoÅ›ci 2,8 litra i mocy 200 KM. W ofercie znajduje siÄ™ jeszcze silnik V6 o pojemnoÅ›ci 3,6 litra – od 181 tys. zÅ‚ za wersjÄ™ 3-drzwiowÄ… i od 198 tys. zÅ‚ za wersjÄ™ 5-drzwiowÄ….

NapÄ™d 4x4 przekazywany jest w tym samochodzie za pomocÄ… 5-stopniowej skrzyni automatycznej z nadbiegiem i systemem Autostick, który umożliwia zmianÄ™ symulowanych przeÅ‚ożeÅ„. UkÅ‚ad dodatkowo jest wyposażony w skrzyniÄ™ rozdzielczÄ… oraz reduktor. Elektromechaniczne blokady przedniego i tylnego mechanizmu różnicowego sÄ… dostÄ™pne zgodnie z cennikiem dla topowej odmiany tego modelu w cenie 195 200 zÅ‚ (nadwozie 3-drzwiowe) oraz 212 400 (nadwozie 5-drzwiowe).

Jazda w trudnym terenie jest dodatkowo wspomagana dziÄ™ki rozÅ‚Ä…czanemu przedniemu stabilizatorowi, który wystÄ™puje w najwyższej wersji wyposażania – za pomocÄ… przycisku można zwiÄ™kszyć skok przedniego zawieszenia o 22 proc. Samochód jest również wyposażony w stalowe osÅ‚ony do jazdy terenowej, a dziÄ™ki dodatkowemu zabezpieczeniu ukÅ‚adów elektrycznych i uszczelnieniu nadwozia Wrangler umożliwia bezpieczne pokonywanie przeszkód wodnych o gÅ‚Ä™bokoÅ›ci 50 cm.

Na liÅ›cie wyposażenia znalazÅ‚ siÄ™ miÄ™dzy innymi asystent ruszania pod górÄ™ oraz asystent zjazdu, a także system kontroli trakcji oparty na hamulcach i system przeciwdziaÅ‚ajÄ…cy wywróceniu siÄ™ pojazdu. Samochód zostaÅ‚ ponadto wyposażony w automatycznÄ… klimatyzacjÄ™, komputer z wyÅ›wietlaczem, kompasem i wskaźnikiem temperatury, a także przyciski do sterowania radiem w kole kierownicy. 

Suzuki Jimny

Jimny jest obecnie najtaÅ„szym osadzonym na ramie autem terenowym, które jest oferowane w polskich salonach. Jego ceny zaczynajÄ… siÄ™ od 64 900 zÅ‚. W tej kwocie otrzymamy pojazd napÄ™dzany silnikiem o pojemnoÅ›ci 1,3 litra i mocy 84 KM.

W przypadku tego modelu napęd przekazywany jest za pośrednictwem pięciobiegowej manualnej skrzyni przekładniowej lub czterostopniowego automatu. Układ napędowy umożliwia blokadę piast przednich oraz pozwala na przełączenia pomiędzy napędem na dwa i na wszystkie koła podczas jazdy. W trybie 4WD można dokonać wyboru pomiędzy trybem drogowym lub redukcyjnym.

CaÅ‚a konstrukcja osadzona jest na ramie, która opiera siÄ™ na zawieszeniu zależnym z trzema elementami prowadzÄ…cymi, sprężynami i sztywnymi mostami napÄ™dowymi. To klasyczne rozwiÄ…zanie z jednej strony wpÅ‚ywa na cenÄ™ samochodu, a z drugiej uÅ‚atwia jazdÄ™ w terenie. Co wiÄ™cej, Jimny charakteryzuje siÄ™ przyzwoitym kÄ…tem natarcia wynoszÄ…cym 34 stopnie, kÄ…tem rampowym o wartoÅ›ci 31 stopni oraz kÄ…tem zejÅ›cia wynoszÄ…cym 46 stopni. 

Wersja podstawowa wyposażona jest miÄ™dzy innymi w manualnÄ… klimatyzacjÄ™, centralny zamek, elektrycznie regulowane szyby w drzwiach przednich oraz system audio, a także podgrzewane przednie fotele. 

UAZ Hunter

Rosyjska terenowa legenda pojawiÅ‚a siÄ™ w 1972 roku i szybko zyskaÅ‚a uznanie sÅ‚użb mundurowych. Mówi siÄ™, że od tego czasu samochód ten uczestniczyÅ‚ w prawie każdym konflikcie zbrojnym. Obecnie w ofercie znajduje siÄ™ nastÄ™pca klasycznego modelu 469 – UAZ Hunter, który dostÄ™pny jest również w Polce.

UAZ Hunter ma prostÄ… i pozbawionÄ… zbÄ™dnej elektroniki konstrukcjÄ™. Sama linia nadwozia również wiele siÄ™ nie zmieniÅ‚a. Zgodnie z ostatnimi cennikami, samochód ten dostÄ™pny jest w Polsce od 68 000 zÅ‚. Pod maskÄ… znajduje siÄ™ silnik benzynowy o pojemnoÅ›ci 2,7 litra i mocy 148 KM. W cenie 2 000 zÅ‚ importer oferuje tak zwany tuning mechaniczny tej jednostki – wymianÄ™ tÅ‚oków i zmianÄ™ stopnia sprężania – zwiÄ™kszajÄ…cy jej moc do 180 KM. Na liÅ›cie opcji dostÄ™pna jest również rosyjska jednostka Diesla z Common Rail o pojemnoÅ›ci 2,2 litra i mocy 128 KM (dopÅ‚ata 8 tys. zÅ‚).

NapÄ™d przekazywany jest za pomocÄ… manualnej skrzyni biegów o piÄ™ciu przeÅ‚ożeniach. Skrzynia rozdzielcza sterowana manualnie zapewnia staÅ‚y napÄ™d na tylne koÅ‚a, sztywno zapinany napÄ™d na przedniÄ… oÅ› oraz biegi terenowe.

Lista wyposażenia samochodu nie jest dÅ‚uga. Zgodnie z cennikiem w standardzie znajduje siÄ™ oÅ›wietlenie kabiny i fotele z regulacjÄ… poÅ‚ożenia, a także skÅ‚adana tylna kanapa. Radio wymaga dopÅ‚aty na poziomie 1,5 tys. zÅ‚ – co ciekawe konstrukcja samochodu nie zapewnia miejsca na montaż systemu audio. W opcji znajdujÄ… siÄ™ również fotele obszyte skórÄ… (2,5 tys. zÅ‚), klimatyzacja (6,5 tys. zÅ‚), a także „tuningowa deska rozdzielcza z tworzywa pomalowana na dowolny kolor” w cenie 1,2 tys. zÅ‚.

Zdolności terenowe samochodu zostały potwierdzone na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat. Prosta konstrukcja umożliwia pokonywanie wody o głębokości 80 cm, a kąt natarcia wynosi 50 stopni. W standardzie oferowane są mosty cywilne nowego typu SPICER (nierozpoławiane) o prześwicie 24 cm.

Mercedes Klasy G

Luksusowy Mercedes Klasy G także ma wojskowe korzenie. Prace nad niemieckÄ… terenówkÄ… rozpoczÄ™to w 1972 roku. PoczÄ…tkowo samochód trafiÅ‚ miÄ™dzy innymi do armii Niemiec, Szwajcarii, Argentyny oraz Iranu. 

DostÄ™pna w salonach Klasa G kosztuje od 386 500 zÅ‚. Pod maskÄ… w tym przypadku znajduje siÄ™ silnik Diesla w ukÅ‚adzie V6 o pojemnoÅ›ci 3 litrów i mocy na poziomie 245 KM. W ofercie producenta można ponadto znaleźć odmiany z silnikami benzynowymi: 4-litrowy V8 (310 KM) kosztuje od 512 500 zÅ‚, za 5,5-litrowy V8 (420 KM) trzeba zapÅ‚acić od 697 000 zÅ‚, natomiast najmocniejsza odmiana wyposażona w silnik V12 o pojemnoÅ›ci 6 litrów startuje od 1 319 500 zÅ‚.

NapÄ™d na cztery koÅ‚a przekazywany jest za pomocÄ… automatycznej skrzyni biegów o 7 przeÅ‚ożeniach. Jej mechanizm potrafi pomijać poszczególne stopnie i przeÅ‚Ä…czać bezpoÅ›rednio np. z biegu siódmego na piÄ…ty. UkÅ‚ad napÄ™dowy jest ponadto wyposażony w blokady mechanizmów różnicowych osi przedniej i tylnej oraz – w przypadku topowych wersji wyposażeniowych – regulowany system amortyzacji.

Samochód jest w stanie pokonać wzniesienie o nachyleniu do 45 stopni, a zabezpieczenia wlotów zasysania powietrza do silnika, elektroniki i ukÅ‚adu wydechowego pozwalajÄ… przejechać przez wodÄ™ o gÅ‚Ä™bokoÅ›ci 60 cm. Co wiÄ™cej, nachylenie boczne może wynieść aż 54 proc.

We wnÄ™trzu kabiny znajdziemy miÄ™dzy innymi wielofunkcyjnÄ… kierownicÄ™, multimedialny system audio oraz dwustrefowÄ… automatycznÄ… klimatyzacjÄ™, a także fotele i zagÅ‚ówki sterowane elektronicznie z funkcjÄ… pamiÄ™ci.

Na liÅ›cie dostÄ™pnych opcjonalnie systemów wspomagania znajduje siÄ™ miÄ™dzy innymi aktywny asystent odlegÅ‚oÅ›ci, system wÅ‚Ä…czania Å›wiateÅ‚ w zależnoÅ›ci od jasnoÅ›ci otoczenia, asystent parkowania i asystent martwego punktu.